Tiroid ile ilişkili göz hastalığı
Guatr hastalığında genellikle tiroid bezinde büyüme ile kandaki tiroid hormonlarında artış meydana gelir. Bazı guatr tipleri bağışıklık sistemindeki bozukluklardan kaynaklanmaktadır. Bu tür hastalarda (en sık görüleni Graves hastalığıdır) tiroid bezi ile birlikte göz ve çevre dokular da etkilenebilir. Bu hastalarda tiroid bezinde aşırı çalışma nedeni ile kandaki tiroid hormon seviyesinde artış meydana gelmektedir. Göz çevresinde ise özellikle yağ dokusundaki artış ve göz dışı kaslarındaki irileşme nedeni ile gözler öne doğru çıkarak gözlerin olduğundan daha iri görünmesine neden olmaktadır.
Graves hastalarında görülen göz bulguları (Graves oftalmopati) hem kozmetik hem fonksiyonel sorunlar oluşturabilen ve hastanın yaşam kalitesini önemli oranda azaltabilen bir klinik tablodur. Bu tabloda bulgular genellikle altı ana başlık altında toplanmaktadır;
1. Göz kapağı tutulumu
Graves oftalmopatinin en sık görülen iki belirtisinden biri üst göz kapağının yukarı doğru çekilmesidir. Bunun farklı sebepleri olabilir. Öncelikle kandaki tiroid hormon seviyesindeki artışa bağlı olarak göz kapağını yukarı kaldıran adalenin aşırı çalışması bu belirtinin en önemli sebeplerindendir. Diğer bir sebep ise yine göz kapağını yukarı doğru kaldıran adalenin iltihabi hücreler tarafından istilasına bağlı olarak yapısının bozulmasıdır. Ayrıca Graves hastalarında görülebilen bazı şaşılık türleri ve orbita dekompresyon ameliyatları da üst göz kapağının yukarıya kalkmasına neden olabilir.
2. Gözlerin öne doğru çıkması (proptozis)
Graves hastalarında en sık ortaya çıkan ikinci göz belirtisi gözlerin öne doğru çıkmasıdır (proptozis). Göz küresinin içinde bulunduğu kemik boşluk göz çukurudur (orbita). Bu kemik çukurun hacmi sabittir ve genişleyemez. Graves oftalmopatide, bağışıklık sisteminden kaynaklanan reaksiyon nedeni ile göz küresi çevresinde ve arkasında bulunan yağ dokusu ile göz hareketlerini sağlayan göz dışı kaslarının hacminde artış meydana gelir. Bu hacim artışı nedeni ile göz çukuru içerisindeki hacim de artmış olur. Bu durumda kemik çukurun esneme-genişleme yeteneği olmadığı için göz küresi öne doğru itilmeye başlar. Bunun neticesinde, alt ve üst göz kapakları birbirinden uzaklaşır ve gözler olduğundan daha iri görünmeye başlar.
Proptozis kozmetik olarak rahatsızlık veren boyutlara ulaşırsa veya gözün saydam tabakasında (kornea) kuruma-tahriş meydana getiriyorsa cerrahi tedavi gerekir. Bu durumda kemik yapıdaki göz çukurunun (orbita) genişletilmesi için orbital dekompresyon cerrahisi uygulanır. Bu tür cerrahilerde kemik dokular alınır ve göz çevresindeki yumuşak dokuların sinüslere doğru fıtıklaşması sağlanır, yani orbital hacim genişletilir.
3. Yumuşak doku tutulumu
Göz çevresindeki yumuşak doku içerisinde oluşan reaksiyon-inflamasyon, çeşitli belirtilere neden olabilir. Bu belirtiler göz çevresinde ağrı, dolgunluk hissi, kapak torbalanmaları, ışıktan rahatsızlık, kızarıklık ve şişlik gibi yakınmalardır. Yumuşak doku tutulumu genellikle hastalığın aktif olduğu dönemde ortaya çıkar. Bu durum ortalama ilk altı ay içinde görülür. Bununla birlikte bu konuda kesin bir zaman sınırlaması yapmak doğru değildir. Kimi hastalarda bu süre beş yıla kadar uzayabilmektedir. Aktif yumuşak doku tutulumu aynı zamanda hastalığın halen ilerliyor olduğunun da bir göstergesi olarak kabul edilmektedir. Bu aşamada hastalar kortizon gibi bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlardan fayda görebilirler. Aynı zamanda ışın tedavisi de (radyoterapi) bu aşamada kullanılabilmektedir. Aktif hastalık belirtisi ve yumuşak doku tutulum bulguları olmayan hastalar ise genellikle daha rahattırlar ve şaşılık veya kozmetik sorunlar dışında pek problem yaşamazlar.
4. Göz dışı adale tutulumu (Şaşılık)
Göz küresini hareket ettiren adaleler de Graves hastalığından etkilenirler. Bu adalelerin içerisinde ve çevresinde oluşan iltihabi reaksiyon, adalelerin genişlemesine ve hareketlerinin bozulmasına neden olur. Bu durumda hastalar çift görmeden ve şaşılıktan yakınırlar. Adalelerdeki genişleme aynı zamanda orbita içerisindeki hacim artışına da katkıda bulunarak proptozisin artmasına neden olur. Göz dışı adale tutulumu olan Graves hastaları hastalığın erken dönemlerinde özellikle sabahları daha belirgin olan çift görme şikayetinden yakınırlar. Gün içerisinde kısa aralıklarla ortaya çıkan ve kalıcı olmayan çift görme yakınmaları genellikle tedavi gerektirmez. Bunun yanında, çift görmenin devamlı olması durumunda hastanın günlük hayatı oldukça etkilenebilmektedir. Bu tür hastalar özel prizmatik gözlüklerden fayda görebilirler. .Hastalığın aktif dönemlerinde daha belirgin olan adale tutulumu zamanla kalıcı şaşılığa neden olabilir. Bu safhada şaşılık tedavisi için cerrahi tedavi gerekir.
5. Gözdeki saydam tabakanın (kornea) etkilenmesi
Gözün saydam tabakası (kornea) gözyaşı ve göz kapakları tarafından sürekli ıslatılarak korunan bir dokudur. Graves hastalarında propitozis ve göz kapaklarının aşırı açılması nedeni ile korneada kurumalar meydana gelir. Bu durum önemsiz miktarlarda olabileceği gibi hastaları oldukça rahatsız da edebilir. Kornea tabakasının his yoğunluğu oldukça fazladır ve bu dokudaki hasarlar hastalara çok fazla rahatsızlık verebilir. En önemli belirtiler ağrı ve ışıktan rahatsız olma hissidir. Kornea kuruması ileri safhalarda kalıcı görme kaybına sebep olabilecek kadar şiddetli olabilir. Bu nedenle proptozis ve göz kapaklarının aşırı açık olduğu Graves hastalarında suni gözyaşı damlaları ile korneanın sürekli ıslatılması gerekebilir. Bunun yeterli olmadığı durumlarda korneanın daha iyi korunup ıslatılması amacı ile cerrahi tedavi gerekli olabilir.
6. Görme sinirinin etkilenmesi (optik nöropati)
Optik sinir göz ile beyin arasındaki iletişimi sağlayan sinirdir. Bu sinir, göz küresinin arkasından çıkarak göz çukurunun içinden (orbita) geçer ve beyine gider. Özellikle göz dışı kaslarının belirgin olarak genişlediği Graves hastalarında optik sinir göz dışı kasları arasında sıkışabilir. Bu sıkışıklık nedeni ile optik sinirin kanlanması ve beslenmesi bozulabilir. Bu durum optik sinirde hasar gelişmesine neden olur. Erken dönemlerde bu hasar geri dönüşümlü iken zamanla kalıcı hasar meydana gelebilir. Bu hastalar görme kaybından şikayet ederler ve bu durum tiroid ile ilişkili göz hastalığının en acil durumlarından birisidir çünkü kalıcı görme kaybı ile sonuçlanabilir. Bu nedenle Graves hastalarının görme seviyeleri düzenli aralıklarla ölçülmelidir. Optik sinir hasarından şüphelenilen olgularda bilgisayarlı tomografi (CT) veya magnetik rezonans görüntüleme (MRG) filmleri çekilerek orbita boşluğu ve optik sinir değerlendirilmelidir.
TEDAVİ
1. Hormon seviyeleri
Tiroid ile ilişkili göz hastalığının tedavisi bir ekip işidir. Bu hastalar hem tiroid hormonlarının seviyesinin kontrol altına alınması ve diğer tiroid bezi ilgili gerekli olabilecek tedavilerin yapılabilmesi için bir endokrinoloji uzmanı tarafından takip edilmelidirler. Tiroid hormonlarının normal seviyede tutulması göz hastalığını da olumlu yönde etkileyecektir.
2. Diğer etkenler
Göz hastalığı gelişme ihtimali ve hastalığın şiddeti sigara kullanımı ile artmaktadır. Bu nedenle hastaların sigara kullanıyor ise bırakmaları gereklidir. Hastalar sigara içmese bile sigara içilen ortamda bulunmaları da kendileri için zararlıdır. Bu sebeple hastaların sigara dumanına hiç maruz kalmamaları yani pasif içici de olmamaları gereklidir.
Tiroid ile ilişkili göz hastalığının gelişiminde sigara kadar psikolojik faktörlerin de rolü vardır. Stres altında kalan Graves hastalarında göz hastalığı gelişme riski artmaktadır. Hastaların bu konuda da uyarılmaları gereklidir. Ayrıca Graves hastalığı daha önce de bahsedildiği gibi hastaların yaşam kalitesini önemli ölçüde etkilemektedir. Bu sıkıntılara kozmetik nedenlerin eklenmesi ve tiroid hormonlarının kendi etkileri ile birlikte bu hastalar psikolojik olarak oldukça hassas hale gelebilmektedirler. Bu yüzden Graves hastalarının tedavi sürecinde psikiyatri uzmanının da bulunması faydalı olabilmektedir.
3. Göz bulguları
Tüm bu önlemlere rağmen göz tutulumu olan hastalarda göz bulgularına yönelik tedaviler gerekli olur. Graves oftalmopati olgularında öncelikle genel olarak alınacak önlemler vardır. Bunlar: Suni gözyaşı kullanarak korneanın korunması, güneşten rahatsızlık duyan olgularda güneş gözlüğü kullanılması ve göz çevresinde sıvı birikimini engellemek için uyku esnasında yatağın baş kısmının biraz yukarı kaldırılmasıdır. Bu önlemlerin yanında, her farklı göz belirti ve bulgusu için farklı tedavi seçenekleri mevcuttur.
a. Göz kapağı tutulumu
Göz kapağının yukarı çekilmesi hastalığın erken dönemlerinde geri dönüşümlü olabilir. Bu tür hastalar, erken dönemde (bu durum henüz geri dönüşümlü iken), bazı ilaçlarla veya botulinum (Botoks®) enjeksiyonu ile tedavi edilebilirler. Geç dönemlerde ise kapağın cerrahi olarak düzeltilmesi gerekebilmektedir.
b. Gözlerin öne doğru çıkması (proptozis)
Proptozis hastalığın aktif döneminin bitmesi ile bir miktar gerileyebilse de genellikle önemli oranda kalıcıdır. Proptozis kozmetik olarak rahatsızlık veren boyutlara ulaşırsa veya gözün saydam tabakasında (kornea) kuruma-tahriş meydana getirecek kadar belirgin ise cerrahi tedavi gerekli olur. Bu durumda kemik yapıdaki göz çukurunun (orbita) genişletilmesi için orbital dekompresyon cerrahisi uygulanır. Bu tür cerrahilerde kemik dokular alınır ve göz çevresindeki yumuşak dokuların sinüslere doğru fıtıklaşması sağlanır, yani orbital hacim genişletilir. Aynı işlem sırasında orbital yağ dokusundan da bir miktar çıkarılarak göz küresi arkasındaki hacim azaltılabilir.
c. Yumuşak doku tutulumu (ağrı, kızarıklık, dolgunluk, kapak torbalanmaları)
Tiroid ile ilişkili göz hastalığında hastalara günlük hayatta en çok rahatsızlık veren belirtiler göz çevresindeki yumuşak dokuların tutulumundan kaynaklanmaktadır. Bu belirtiler arasında yukarıda da belirtildiği gibi ağrı, ışıktan rahatsızlık, dolgunluk hissi, şişlik ve kızarıklık gibi bulgular sayılabilir. Hastalığın daha çok aktif döneminde görülen bu belirtiler için kortizon ve ışın tedavisi (radyoterapi) kullanılabilir. Bu tür tedavi yöntemlerinin önemli yan etkileri görülebildiği için tedavi esnasında hastaların dikkatli takibi gereklidir. Ayrıca yukarıda anlatılan genel önlemler de (suni gözyaşları, güneş gözlüğü gibi) yumuşak doku tutulum bulgularını azaltabilmektedir.
d. Göz dışı adale tutulumu (şaşılık)
Göz dışı adalelerin etkilenmesi ile önceleri geçici, sonra zamanla kalıcı hale gelen çift görme ve şaşılık ortaya çıkabilir. Bu hastalarda ilk aşamada özel prizmatik gözlükler denenebilir. Buna rağmen rahat edemeyen hastalara şaşılık cerrahisi uygulanabilir.
e. Gözdeki saydam tabakanın (kornea) etkilenmesi
Kapakların aşırı açılması ve gözün öne doğru çıkması ile ortaya çıkabilen kornea problemleri Graves hastalarını oldukça rahatsız edebilir. Erken dönemde korneanın kuruması ile gözlerde batışma hissi ve görmede bulanıklık başlar. Bu aşamada suni gözyaşı damlaları ve gerekirse göz kapama tedavisi faydalı olur. Kornea hasarının artması durumunda hastalar belirgin ağrıdan ve görme kaybından şikayetçi olurlar. Bu hastalarda ise yukarıdaki önerilere ek olarak kapakların dış taraftan cerrahi olarak bir miktar kapatılması (tarsorafi) faydalı olabilir. Korneanın ileri derecede zarar gördüğü bazı olgularda ise orbital dekompresyon cerrahisi gerekebilir.
f. Görme sinirinin etkilenmesi (optik nöropati)
Optik sinirin fonksiyonlarının bozulması tiroid ile ilişkili göz hastalığında acil tedavi gerektiren en önemli problemdir. Bu hastalara (gerekli görüntüleme ve diğer tetkiklerin ardından) yüksek doz kortizon tedavisi verilebilir. Ardından orbital dekompresyon cerrahisi uygulanır. Optik nöropatinin erken tespit edilmesi tedavi başarısını arttıracaktır. Bu nedenle Graves hastalarının görme seviyeleri düzenli aralıklarla takip edilmelidir.
Prof. Dr. Ümit Beden
Göz Hastalıkları Uzmanı
merhaba bniki bucuk yıl önce zehirli guatır tehşisiyle ameliyat oldum gözlerimde büyüme vardı ameliyatan snra iyleşir gibiydi fakat bir kaç aydır sol gozümde farkedileck şekilde büyüme var ameliyatımı yapan druma gittim bnden troid sintigrafisi istedi sintigrafim temiz cıktı ve tsh3 tsh 4 herşey normal bnim yapack bişeyim yok ddi siz bna yardimcı olursanız sevinirim psikolojim cok bozuldu saygılar
Nercivan Hanım
Göz irileşmesi yeni başladı ise bu açıdan göz muayenesi olmanızda fayda var
Bana gelebilirseniz detaylara bakıp neler yapabileceğimizi konuşabiliriz
Geçmiş olsun
ümit by öncelikle size teşekür ederim cevapladınızdn dolayı bn goz retina dr gitim ve bndn orbita mr istedi ve sonuclarım şöyle tiroid oftalmopatisi ile uyumlu bulgular bn bu sonucları goz dr goturdum tahmin etim fibi denildi yalnız o dha fazla bn m dalım degil kendine netten dr bul o takip etsin diger aşamaları ddi ve göz şu an sakin ama ne yapacamı bilemiyorum siz bna yardımcı olursanız sevinirim sayglar
Nercivan Hanım
Gelebilirseniz sizi takip edebilirim tabiki
Geçmiş olsun
Mrhba Ümit bey benim katarak ve miyopi ve göz kuruluğum var ..katara için amaliyatın geç kalındığı söyledi doktorum bu doğru mu olabilir mi ve miyopi sürekli ilerliyo gözlük kullanıyorum numaralım artıyo dokrorum lens vermiyo lazerle tedavi edilebilir mi ? lütfen cevap veri,r misiniz ?
Ebru Hanım
Kataraktınız var ise tedavisi cerrahidir
Gec kalmak durumu imkansız yapmaz, sadece zorlaştırır
Fakat katarakt ameliyat ile birlikte myopiniz de düzeltilebilir
Lazere gerek kalmaz
Bunun tek istisnası olasi bir göz tembelliğinin yerleşmiş olmasıdır
Bu açıdan değerlendirilmeniz faydalı olacaktir
Merhaba Umit bey, tum yorumlari ve cevaplarinizi okudum. Benim yazacaklarim da farkli seyler degil. 2 sene once ameliyat oldum fakat ozellikle sol gozumde ki sislik ve agrida en ufak bir azalma yok. Sigaranin cok fazla etkiledigini bildigim icin birakmaya calisiyorum fakat artik ne agrisina ne de goruntusune daha fazla katlanamiyorum. Care ameliyatsa eger ve kesin cozumse hemen olmak istiyorum. size ulasabilecegim bir mail adresi yada telefon numarasi yazabilirseniz sevinirim. Ben Izmir’de yasiyorum cunku. Ilginize tesekkurler.
Nimet Hanım
Size detaylı bir mail gönderilmiştir
Geçmiş olsun
Merhaba doktor bey, ben 20 yaşındayım, benim gözlerimde yalancı ekzoftalmi dediğiniz sorunu var, galiba. Bunadan üç sene önce miyop değildim gözlerim pörtlek de değildi, şimdi ise hem pörtlek hem göz kapaklarım şiş. Şuan göz numaram ilerlediği için lazer olamıyorum ve gözlerim giderek pörtlekleşiyor ve göz şeklim bozuluyor. Bunun tedavisi var mı? Ve varsa gözlerim iski haline döner mi? Teşekkür ederim!
Seda Hanım
Tiroid gibi patolojik sebepli ekzoftalmusun kozmetik tedavisi orbital dekompresyon ameliyatıdır
Bu işlem, önemli oranda kozmetik kusur yaratan ekzoftalmus hastalarında da uygulanabilir
Bunu için, yüz kemiklerinin büyümesinin bittiği yaşlara kadar beklemek gereklidir
Detaylı bir göz muayenesi ardından bu işlemin karları ve zararlarını tartışabiliriz
Geçmiş olsun
Satın Ümit Bey
Ben 9aydır ve halen grvaes tedavisi görüyorum.tanıdan 4 ay kadar sonra sağda daha belirgin olmak üzere kapak retraksiyonu başladı.göz doktoru muayenesiyle egzoftalmi olmadığı hafif seyirli olduğu söylendi.botoks uygulandı ama birbuçuk ay sonra tekrarladı.kapak ameliyatı endikasyonu ilaclı mr lamı belirleniyor? Nasılbi yol izlemeliyim?
Şennur Hanım
Botoks tedavisinin tekrarlanması veya kortizon enjeksiyonu ile birlikte yapılması yine de faydalı olabilir
Amelyata karar verirken muayene bulguları önemlidir
Hastalığın artık aktif olmadığı teyit edildiğiinnde ameliyat planlanabilir
MR bu konuda muayeneye kıyasla daha az bilgi verecektir
merhabalar bende dört yıl önce hipertroiti ameliyatıoldum gözlerimçok çıkıktı ameliyattan sonra kapak kasılmaları biraz geçti fakat gözler aynı sosyal hayatımı çok etkiliyor çalışamıyorum ışıktan tozdan rüzgardan her şeyden etkileniyor ameliyat olabilirmiyim teşekkür ederim
Yasemin Hanım
Bu durumda farklı amelyat ihtiyaçları olabilir
Dekompresyon, kapak ameliyatı veya şaşılık ameliyatları bu gruptadır
Bu açıdan karar vermek için detaylı değerlendirmem gereklidir
Geçmiş olsun
graves hastasıyım yaklaşık 8 ay önce ameliyat oldum 1 senedir göz kapaklarımda ödem var hala bir değişiklik yok göz bulgularımda. gitmediğim göz doktoru kalmadı ameliyat olamazsınız görünüşünüzü düşünmeyin gibi şeyler söylediler bu benim psikolojimide etkiledi sosyal haytm kalmadı daha 24 yaşındayım sizin yorumlarınızı okudum bana bir umut oldu aslında imkanlarımı zorlayıp gelmek istiyorum
Perihan Hanım
Aktif hastalık mevcut ise tıbbi tedavi faydalı olacaktır
Aktivite yok ise cerrahi tedavi düsünülebilir
Graves hastalıgında göz fonksiyonları kadar görünüm de tabii ki önemlidir
Geçmiş olsun
çok teşekur ederim ümit bey en kısa zamanda istanbula gelip muayne olmayı düşünüyorum
Merhaba
Ben 2007 yılında halk dilinde zehirtli guatr hastalığına yakalandım .Bu hastalık sonucu göz kapaklarımda şişme ve öne doğru fırlama oldu. Yeditepe Üniversitesi Tıp fakültesinde tedavi gördüm gözlerim tam olarak değil ama büyük ölçüde düzeldi. Şimdi ise sol gözümde ileriye doğru fırlama var, sağ gözüm iyi.
Bana bu konuda yardımcı olursanız sevinirim.
İlginiz için şimdiden teşekkürler.
Meryem Hanım
Gözlerdeki irileşme durdu ise ve gerilemiyor ise cerrahi olarak düzeltilir
Bu ameliyatın adı orbita (orbital) dekompresyon ameliyatıdır
Bu açıdan değerlendirilmeniz faydalı olacaktır
Geçmiş olsun
1 senedir graves hastayım. tek gözümde irileşme var. botoks tedavisi görebilir miyim?
Serdar Bey
Botoks bu aşamada nadiren işe yarayabilir
Sizi görebilirsem daha doğru karar verebilirim
Göz kapağı hareketlerini detaylı değerlendirmem gerekir
Geçmiş olsun